TUNA NEHRİ KIYISINDA BEKLEYEN DEMİR AYAKKABILARIN ÖYKÜSÜ

ARŞİV

TUNA NEHRİ KIYISINDA BEKLEYEN DEMİR AYAKKABILARIN ÖYKÜSÜ

TUNA KIYISINDA BEKLEYEN DEMİR AYAKKABILARIN HAZİN ÖYKÜSÜ!

Macaristan’ın başkenti Budapeşte, geçmişin acı izleri oldukça derin tarihi bir şehir olarak biliniyor. Son yıllarda gerek Avrupa’da yaşayan Türkler’in gerek Türkiye’den turist kafilelerinin önemli uğrak noktalarından birisi konumunda bulunuyor bu önemli Avrupa kenti.

Tuna nehrinin adeta ortasından ikiye böldüğü Budapeşte’de farklı dokuları görmek, hissetmek mümkün. Ancak bu kenti anlayabilmek için, biraz tarih bilgisine de sahip olmak gerekiyor.

Buda ve Peşte cepheleri, karşılıklı yakalarıyla bölünmüş kentin yüreğinde sayısız ve insan odaklı o kadar çok ayrıntı dolu öykülerini barındırır ruhunda.

Parlamento binasının yakınında, yani hemen Tuna nehrinin kıyısında, bir anıt olan bronz ayakkabılar da dikkati çeker. Bunların sayısı ise 60’tır.

Bu anıt ayakkabıların hazin bir öyküsü de var.

Aslında Tuna’nın batı yakasında olan, paslı 60 demir ayakkabı bir „HOLOKOST ANIT“tır. Bunu 2005 yılında gerçekleştiren ise, Türk asıllı Macar yönetmen Can Togay ile heykeltıraş Gyula Pauer’dir.

Öyküsü 2. Dünya Savaşı’na uzanır. Bu korkunç savaşın sonlarına doğru, yani 1944’ün, 45 yılına bağlandığı bir zaman diliminde, Macar faşist partisinin milisleri, duyduğu kinden ötürü, Budapeşte’de eline geçirdikleri Yahudileri Tuna nehri kıyısına zorla getirir.

Bir kış gecesinin dondurucu soğuğunda, erkek, kadın ve çocuk ayrımı olmaksızın, herkese ayakkabılarını çıkartmaları, çıplak olarak kalmaları ve yüzlerini suya dönmeleri emredilir.

Bir gece karanlığında kurşun sesleri Budapeşte semalarında yayılır. İşte o an, çok yakın mesafeden vurularak Tuna’ya düşen masum insanların cansız üşümüş bedenleri, Tuna nehrinin buza dönüşen sularında kaybolup gider.

Tasarımını Can Togay’ın üstlendiği bu sıradışı eser, uluslararası alanda aldığı ödüller ile de biliniyor.

Yolu bir gün Macaristan’a ve elbette Budapeşte’ye düşenlere, Tuna’nın insan yazgısı dolu bu noktasını da ziyaret etmeyi salık veririz.

Toplum Gazetesi/ALMANYA (Anı-Haber: 8 Şubat 2018)