"BİR KÖY KAHVESİNE GİDERSENİZ..."

KÖŞE YAZILARI

"BİR KÖY KAHVESİNE GİDERSENİZ..."

Toplum24 / ALMANYA (Tarihten Bir Yaprak: 3 Ağustos 2023)

Bülent ECEVİT Yazıyor:

BİR KÖY KAHVESİNE GİDERSİNİZ…

Bir insanın, düşüncesi baskılardan kurtulabilir ve kişiliği serbestçe gelişebilirse, eğilim ve yeteceğine göre eğitim görebilirse, erişebileceği bir düzey vardır.

Herkesin her düzeye erişmesine imkan vermeyen bir devlet ve toplum düzeni, insanlığa aykırıdır.

Bazı insanların o düzeye erişmelerine imkan verip bazılarını bundan alıkoyan bir devlet ve toplum düzeni ise, hem insanlığa hem adalete aykırıdır.

***

Bir köy kahvesine gidersiniz… Devlet işlerini nice aydınlardan daha derinliğine eleştirebilen okuma yazma bilmeyen bazı köylülerle karşılaşırsınız…

Bir işçi toplantısına katılırsınız… Bilim adamlarının yazdıklarını şaşılacak bir kavrayışla değerlendiren bazı okul görmemiş işçilere rastlarsınız… Bir yol üstü lokantasına uğrarsınız… Duvarda, belki bir araba boyacısının yaptığı resimde, kimliğini ortaya çıkaramamış, yarım kalmış, olamamış bir büyük sanatçının fırça izlerini görürsünüz…

Böyle durumlar karşısında gösterilen ilk tepki,

- Bizde ne köylüler, ne işçiler, ne halk sanatçıları var!, diye şaşırıp öğünmek olabilir.

Bazı çok ileri toplumlarda, öyle değerlendirme veya eleştiriler yapabilen köylü veya işçilere bu kadar sık rastlanamayacağını; hemen hiçbir araba boyacının, öyle bir duvar resmi yaratamayacağını bilecek kadar dünya görmüş bir kimse.

- Bizim cahil halkımız onlarınkinden daha üstün de, biz niçin böyle geri kalmışız!, diye kendi toplumunun durumunu yadırgayabilir.

Oysa ortada ne öğünülecek ne de yadırganacak bir durum vardır. Köy kahvesindeki eleştirisiyle, işçi toplantısındaki sözleriyle, yol üstü lokantasının duvarındaki tablosuyla sizi şaşırtan kimseler, o daha ileri - ama sosyal adalette de daha ileri - toplumlarda bulunsaydılar, belki de karşınıza, birer büyük bilgin, devlet adamı veya sanatçı olarak çıkarlardı. Çünkü, eğilimleri yönünde ve yetenekleri ölçüsünde eğitilip, yetişme imkanını bulmuş olurlardı.

***

Eğer bu imkanı bulamamış olmalarına hem o kimselerin kendileri hesabına, hem de toplum ve insanlık hesabına isyan edebiliyorsanız, bunu insanlık için bir yoksunluk ve haksızlık olarak görebiliyorsanız, toplumda bu yoksunluğu ve haksızlığı doğuran adaletsizlikleri ve tutuklukları gidermek üzere bir şeyler yapma güdüsünü, isteğini duyabiliyorsanız, ortanın solunda bir insansınız, demektir.

(1960’lardan 70’lere… 1)

Bülent ECEVİT Yazdı.

Toplum24 / ALMANYA (Tarihten Bir Yaprak: 3 Ağustos 2023)