"İFLAH OLMAZ BİR KOMÜNİST KAYMAKAMIN, BUGÜN BİLE DÜŞÜNDÜREN BİR GARİP ÖLÜMÜ"

KÖŞE YAZILARI

"İFLAH OLMAZ BİR KOMÜNİST KAYMAKAMIN, BUGÜN BİLE DÜŞÜNDÜREN BİR GARİP ÖLÜMÜ"

Toplum24 / ALMANYA (YazıYorum: 26 Ağustos 2023)

Mehmet CANBOLAT Yorumluyor:

İFLAH OLMAZ KOMÜNİST KAYMAKAMIN KARANLIKTA KALAN ÖLÜMÜ…

Susurluk… Ve Gross Gerau.

Şimdi Susurluk neresi? Almanya’nın sessiz bir bölgesinde yerleşik Kreis Gross Gerau isimli bir küçük kırsal vilayeti neresi, diyebilirsiniz.

Hem ne alakası var birbiriyle.

Haklısınız. Hiçbir organik bağ falan yok.

Laf olsun diye söylenmiş bir söz olarak da görebilirsiniz.

Ama hatırladım işte nedense. Susurluk ilçesinde o çoook önemli şahsiyetleri taşıyan bir otomobil, nasıl olduysa, bir kamyona çarpmıştı.

Gross Gerau’da ise, bir Alman otomobili, Amerikalı askerlerin tankına arkadan bindirmişti.

Bende bir merak, bir merak… Başladım anlamaya çabalamaya.

Gross Gerau’nun yakın tarihinde bu ilginç olayı ve olayın kahramanını tanımaya yoğunlaşırken, sebep ve sonuçlarıyla bu iki şehir, bende aynı anda yanyana geliverdi nedense.

Nasıl mı? diye merak ediyorsanız, anlatacaklarımı sonuna kadar okumakta yarar vardır, derim.

Varsayın ki, bir zaman yolculuğu düşmüş aklınıza.

Ve 123 yıl öncesine yani tam anlamıyla, 1897 yılında başlayan bir insan öyküsünü yaşamayı merak ediyorsunuz.

Wilhelm Hammann. Tanıyor musunuz?

Eminim ki, hayır. Çünkü okuduktan sonraki iki günde yedi Alman vatandaşına sordum. Onlar da hiç bilmiyordu.

2. Dünya Savaşı sonrasında kurulan Almanya Federal Cumhuriyeti sisteminde, Kreis Gross Gerau adlı vilayetin, „ilk kaymakamı“ olan Wilhelm Hammann’ın hayat hikayesi bir sinema filmi gibi bence.

Wilhelm Hammann, bundan tam 123 yıl önce, yani 25 Şubat 1897’de, Almanya’nın Hessen eyaleti Gross Gerau vilayetine bağlı Bibesheim kasabasında, bir hemşirenin sevimli bebeği olarak dünyaya gelmiş.

Babası hakkında kayda düşmüş bir bilgi yok. Yani kütüğünde baba hanesi boş.

123 yıl önce başlayan hayatının çocukluk ve gençlik yılları bir dizi sıkıntıyla geçmiş, ancak ölümünden sonra Almanya’nın saklı tarihinin önemli sayfalarında adını yazdıracak kadar gizli, yerel toplumsal bir kahraman O.

Ancak, sanki doğuştan inançlı ve iflah olmaz bir komünist aynı zamanda.

Hayatını merak ettim. Sıradışı bir karakter ve zamanın duruşu belli bir entellektüeli:

1913-1916 yıllarında Alzey şehrinde öğretmenlik eğitimi almış ve aynı yıl 2 yıl süreyle Belçika ve Rusya’da savaş boyunca 1918’e kadar zorunlu askerlik dönemi.

Wilhelm Hammann, 1919’da Komünist Partisi’ne üye olmuş ve bu cephede öldüğü 1955 yılına kadar üst düzey görevler almış. Hessen eyalet meclisinde milletvekilliği de yapmış.

1922-1931 yılları arasında Wixhausen şehrinde öğretmenlik dönemi de var. Ancak, siyasi çizgisi yüzünden 1930-33 yılları arasında birkaç kez cezaevine düşmüş. 1933 - 1938 yılları arasında ise, Naziler tarafından, tövbe etsin diye, hapse atılmış.

1938-1945 yılları arasında ise, savaş sonrasında Polonya sınırları içinde kalan ve Toplama kampı olarak tarihe geçen Buchenwald’a gönderilmiş.

O dönem, Museviler’in gaz odalarında Hitler’in yandaşları tarafından, vahşice öldürüldüğü yıllardır. Öğretmen olduğu için, galiba biraz şanslıdır ve toplama kampında tutukluların acınası durumuna kıyasla biraz rahattır. Kampın idari merkezinde sekreterlikte görevlendirilir ve esir tutulan Musevi çocukları denetleyen bölümden sorumludur.

Üç kuşak safkan Alman ırkından olduğu için, ölüm listesinde adı geçmeyen Wilhelm Hammann, gaz odalarına giden Yahudiler’in isimlerini de tutmakla yetkilidir ancak komünist olduğu için, görevini mümkün olduğunca kötüye kullanır ve ölümleri kendince azaltmayı dener. Toplama kampında açlığa mahkum edilen, ağır işlerde çalıştırılan Yahudiler içinde, sıranın yavaş yavaş çocuklara geleceğini hisseder.

Elindeki listede ismi bulunan çocuklardan 159’unun kimliği hanesinde „Yahudi“ ibaresi vardır. Çılgınca bir plan yapar ve bu listedeki çocukların kökenleri hanesine, „Yahudi“ yerine, „Macar“ diye yazar. Böylece o çocukların hayatını, kendi hayatını hiçe sayarak kurtarmış olur.

Ölüm makinasının her gün binlercesini katlettiği insanların dramında 159 çocuğun hayatının kurtulmuş olması, ne var ki yıllar sonra ortaya çıkacaktır.

Hitler Faşizmi’nin 1945 yılında tamamen devrilmesi sayesinde, toplama kampından kurtulur ve Gross Gerau’ya geri döner.

Almanya’da yeni kurulan federal sistem içinde, aktif direnişçi olarak sınıflandırılır ve Wilhelm Hammann, yeni düzende doğup büyüdüğü Gross Gerau vilayetinin ilk kaymakamlığına getirilir.

17 Ekim 1945 tarihinde koltuğa oturan Hammann’ın görevi, ancak kısa sürer çünkü ABD yönetimindeki askeri otorite, kendisini“Komünisttir, sakıncalıdır, öcüdür, bela olur“ diyerek, görevden alır.

Buna gerekçe olarak ise, savaş sonrasında komünist yönetim biçimine yöneliş ve ABD karşıtı açıklamaları gösterilir.

Nitekim hakkında ardarda kovuşturmalar başlar. Nazi döneminde yaşadığı baskılara benzer durumlarla yüzyüze kalır. Ve 1946 Şubat ayına dek birkaç kez, Amerikalı askerlerin yönetimine yönelik açıklamaları yüzünden süreli tutuklanır.

Takvimlerin 22 Mart 1946’yı gösterdiği gün ise, Buchenwald Toplama Kampı’daki esaret döneminde, „Musevi tutuklulara yönelik ağır suç işlediği saptandı“ iddiasıyla, yine ABD yönetiminin isteği üzerine tutuklanır ve Mayıs 1947 yılına kadar hapis yatar.

Çıkışta, O değişmemiştir. Komünist Parti’nin bölge başkanlığını üstlenir ve il genel meclisinde sert politikaları ile dikkati çeker.

Ve o tarihi gün gelir.

1955 yılı 25 Temmuz günü, Komünist Parti Genel Sekreteri olarak Bischofsheim kenti yakında, otomobiliyle, ormanlık bir bölgedeki yolda durmuş olan ABD askeri tankına çarpar.

Çarptığı şeklinde resmi açıklama yapılır. Hafif bir çizik ve burun kanaması ile bu kazayı atlatan Hammann’ın, Amerikan askeri ambulansına tedavi amacıyla yürüyerek çıkan canlı ve oldukça sağlıklı bedeni, ne olduysa artık, ceset olarak çıkar.

Komünist Parti’nin yılmaz militanı olarak bilinen ve sözünü, eleştirilerini kimseden esirgemeyen Wilhelm Hammann’ın kesin ölüm sebebi hala resmi belgelerde bilinmemekle birlikte, dosyası bir hayli kabarık olduğu için, askeri ambulansta öldürüldüğü tahmin ediliyor.

Yıllar sonra ortaya çıkan anılarında, Wilhelm Hammann’ın şu sözleri dikkati çeker:

„Buchenwald Nazi Toplama Kampı’ndan kurtarıldım ama, sonrasında Amerikalılar’ın yönetimindeki cezaevleri, kamptan daha beterdi. Suçum ise, Komünist olmamdı.“

Komünist olmasına ve ABD yönetimi ile başı beladan kurtulmayan Hammann, İsrail Devleti tarafından 159 Yahudi çocuğun hayatını kurtardığı için, 1984 yılında gıyabında „kahraman“ ünvanı ile onurlandırılır.

Yani Amerikalı askeri yönetimin „öcü“ „sakıncalı“ „belalı“ gördüğü Alman komünisti, risk alarak 159 çocuğun hayatını kurtardığı için İsrail yönetimince „cesur kahraman“ olarak yıllar sonra önemli bir madalya ile onurlandırılır.

Bugün tarihçilerin önünde bir soru var:

Wilhelm Hammann, normal bir trafik kazası kurbanı mı? Yoksa?

Evet, Wilhelm Hammann, kaderiyle mi öldü, yoksa Komünist dosyası kabarık olduğu için, bir şekilde öldürüldü mü?

Faşist baskıcı bir düzende iflah olmaz bir komünist olabilmek, Nazi döneminde hiç kolay değildi ama, 1945 sonrasında Almanya’yı kafasına göre yeniden tanzim eden, kapitalist yönetim sisteminde, hayatın akışını baştan sona belirleyen ABD’nin işgalci ruhuyla, çok mu kolaydı acaba?

Galiba değil.

Öyle olmasa, Wilhelm Hammann ölür müydü (öldürülür müydü) acaba?